Konutta haciz:

MADDE 79/a- İcra müdürü, haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunu tespit ederse, bu yerde haciz yapılmasına karar verir ve bu kararı derhal icra mahkemesinin onayına sunar. 

Mahkeme, dosyanın tevdi edildiği tarihten itibaren en geç üç gün içinde dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunun anlaşılması halinde kararın onaylanmasına kesin olarak karar verir. Bu kararın icra dairesine bildirilmesi üzerine haciz işlemleri yapılır. Haciz yapılması talep edilen yerin konut olmadığının anlaşılması halinde ise mahkeme, konutta haciz yapılmasına dair kararı kesin olarak kaldırır. Bu kararın icra dairesine bildirilmesi üzerine icra müdürü, mevcut haciz talebi hakkında yeniden karar verir.

Mahkemenin onaylama kararı üzerine hacze gidilen yerin konut olmadığının anlaşılması halinde hacze devam olunur. Ancak konut olmadığı kabul edilen bir yerle ilgili verilen haciz kararı üzerine yapılan haciz işlemi sırasında, bu yerin konut olduğu anlaşılır ve borçlu da haczin yapılmasına rıza göstermez ise haciz işlemine son verilir ve müteakip işlemler hakkında birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.

İhtiyati haciz hakkında, bu madde hükmü uygulanmaz.

7445 Sayılı kanunla İcra İflas Kanunu’nda yapılan değişiklik kapsamında İcra İflas Kanunu’na 79/A maddesi eklenmiştir. İİK 79/A maddesi konutta yapılacak olan haciz işlemlerine ilişkin esasları düzenlemektedir. Kanun koyucu yeni getirilen bu düzenlemeyle özel hayatın idame ettirildiği en mahrem mekanlardan biri olan konutta haciz yapılmasını özel bir prosedüre tabi tutmaktadır. Yeni düzenleme borçlu gerçek kişilerin özel hayatlarının mahremiyetini ve barınma haklarını esas alarak haciz işlemi hakkında bir düzenleme yapmış bulunmaktadır. Kanunun genel gerekçesinde de ifade edildiği üzere konut olarak kullanılan yerde haciz yapılması icra mahkemesinin kararına bağlanmıştır.

İİK m. 79/A f. 1 uyarınca alacaklının haciz talebi üzerine icra müdürünün haczin uygulanacağı yerin konut olduğunu tespit etmesi durumunda bu yerde haciz yapılmasına karar vermesi gerekir. Dolayısıyla haczin yapılacağı yerin borçlunun konutu olması halinde icra müdürünün bu hususa ilişkin özel bir karar vermesi gerekmektedir. İcra müdürünün vermiş olduğu bu kararı doğrudan bağlı olduğu icra mahkemesine sunması ve kararın uygulanabilmesi için mahkemenin onay vermesi aranmıştır. Bu kapsamda konutta geçerli bir haciz işleminin yapılabilmesi için bu iki kararın verilmesi şarttır.

İcra müdürü tarafından verilen, haciz yapılacak yerin konut olduğuna ilişkin karar hükmün gerekçesinde ve madde metninde açıkça ifade edildiği üzere derhal icra mahkemesine sunulmak zorundadır. Söz konusu bu işlemin gerçekleştirilmesinde (kararın icra mahkemesine tevdii) gecikme olması halinde icra müdürünün sorumluluğunun doğması ve ayrıca şikayet yoluna müracaat edilmesi mümkün olabilecektir.  İcra müdürünün vermiş olduğu karara ilişkin inceleme yapacak olan icra mahkemesi dosyanın kendisine tevdiinden itibaren üç gün içinde kararını vermek zorundadır. Üç günlük sürenin disiplinel süre olarak değerlendirilmesinin icra prosedürü açısından daha isabetli olacağı görüşündeyiz. İcra mahkemesi, icra müdürünün kararını onaylarsa icra dairesi tarafından konutta haciz işlemleri gerçekleştirilebilecektir. Konutta geçerli bir haciz işleminin yapılabilmesi için bu iki kararın verilmiş olması şarttır.

İcra mahkemesi, haczin yapılacağı yerin konut olmadığına ilişkin bir karar verirse icra müdürünün verdiği karar kesin olarak kaldırılır. İcra müdürü bu durumda alacaklının haciz talebi hakkında yeniden karar verecek ve haciz işlemlerinin akıbeti belirlenecektir.

İİK m. 79/A f.1 ve f. 2’de yer alan işlemlerin tamamlanması ardından icra dairesinin haciz mahallinde, hacze gidilen yerin konut olmadığının belirlenmesi durumunda hacze devam edilmesi esas görülmüştür. Haczin yapılacağı yer konut olarak kabul edilmemişse ve bu yerde haciz yapılırken bu yerin konut olduğu anlaşılmışsa borçlunun hacze rıza göstermemesi halinde haciz işlemine son verilecektir. İcra dairesinin haciz işlemine son vermesi ardından İİK m. 79/A f. 1 ve f. 2 hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

İİK 79/A maddesi borçlunun konut olarak kullandığı yerde yapılacak haczi özel bir prosedüre bağlayarak icra organlarının bu haciz işleminde kanunla belirlenmiş kararlar vermesini esas almıştır. İcra hukukunda mevcut olan haciz türlerinden ihtiyati haciz için 79/A maddesinin uygulanmayacağı, ilgili hükmün dördüncü fıkrasında açıkça belirtilmiştir. Bu sebeple diğer haciz türleri açısından 79/A maddesinin uygulanması gereği kabul edilmiştir.